1.Giới thiệu về thể thao ngoài Trái Đất cho phi hành gia
Trong môi trường không trọng lực, cơ thể con người đối mặt với nguy cơ teo cơ, loãng xương và suy giảm tuần hoàn máu. Do đó, thể thao trở thành “cứu cánh” không thể thiếu cho các phi hành gia làm việc trên Trạm Vũ trụ Quốc tế (ISS). Khác với Trái Đất, việc tập luyện ngoài không gian đòi hỏi thiết bị đặc biệt và chế độ nghiêm ngặt. Bài viết này, 33WIN sẽ giải mã cách các nhà du hành vũ trụ duy trì sức khỏe qua những bài tập độc đáo, đồng thời hé lộ tương lai của thể thao liên hành tinh.
2.Tại sao phi hành gia bắt buộc phải tập thể thao?
Môi trường không trọng lực khiến cơ thể mất đi phản xạ chống đỡ trọng lượng. Theo NASA, phi hành gia có thể mất 1-2% mật độ xương mỗi tháng, tương đương tốc độ lão hóa của người già trên Trái Đất trong 1 năm. Cơ bắp, đặc biệt ở chân và lưng, teo nhanh do ít vận động. Hệ tuần hoàn cũng bị ảnh hưởng khi máu dồn lên não, gây phù mặt và giảm thị lực. Nếu không tập luyện ít nhất 2 giờ/ngày, phi hành gia sẽ gặp khó khăn khi trở về Trái Đất, thậm chí không thể đi lại bình thường.
3.Những thách thức khi tập luyện trong không gian
Việc tập thể dục ngoài không gian giống như “đánh nhau với không khí”. Phi hành gia phải đối mặt với:
⦁ Mất lực cản tự nhiên: Cử tạ hay chống đẩy trở nên dễ dàng hơn do không có trọng lực, đòi hỏi thiết bị tạo lực nhân tạo.
⦁ Khó giữ cố định cơ thể: Máy chạy bộ cần dây đai đàn hồi để neo người, tránh trôi lơ lửng.
⦁ Hạn chế không gian: Các module trên ISS chỉ rộng khoảng 4x4m, buộc phi hành gia phải tập luyện xen kẽ ca làm việc.
Xem thêm: Rút tiền 33WIN – Quy Trình Thực Hiện Chỉ Mất 3 Phút Nhanh Chóng
4.Các thiết bị thể thao chuyên dụng trên trạm vũ trụ
Máy chạy bộ T2
Thiết kế đặc biệt với hệ thống dây đai đàn hồi giữ cơ thể áp sát băng chuyền. Phi hành gia phải đeo dây nịt hông và vai để chạy, giúp tái tạo cảm giác vận động như trên Trái Đất.
Máy đạp xe CEVIS
Không có yên, phi hành gia dùng đai lưng cố định và đạp bằng tay/chân. Máy tích hợp màn hình theo dõi nhịp tim và calo tiêu thụ.
Máy tập tạ ARED
Thay vì tạ truyền thống, ARED dùng xy lanh chân không tạo lực cản lên đến 270kg, mô phỏng bài tập squat, deadlift.
5.Chế độ tập luyện hàng ngày của phi hành gia
Theo lịch trình chuẩn của NASA, mỗi phi hành gia dành 90-120 phút/ngày để tập luyện, chia làm 3 phần:
⦁ Cardio (40 phút): Chạy bộ hoặc đạp xe để tăng nhịp tim, cải thiện tuần hoàn.
⦁ Tăng cường sức mạnh (30 phút): Tập với máy ARED, tập trung vào cơ lưng, chân và cánh tay.
⦁ Linh hoạt và thăng bằng (20 phút): Yoga không trọng lực, bài tập kéo giãn cơ.
6.Các bài tập phổ biến dành cho phi hành gia
⦁ Russian Twist: Xoay người 180 độ với tạ tay để rèn cơ bụng.
⦁ Calf Raises: Nhón chân liên tục chống lại lực đàn hồi của dây đai.
⦁ Resistance Band Rows: Kéo dây kháng lực để tăng cường cơ lưng.
⦁ Handstand Push-Ups: Chống đẩy ngược trong tư thế trồng cây chuối.
⦁ Leg Curls with Bungee: Gập chân với dây cao su tạo lực cản.
7.Lợi ích của thể thao đối với sức khỏe phi hành gia
Nghiên cứu từ Cơ quan Vũ trụ Châu Âu (ESA) cho thấy:
⦁ Giảm 30% nguy cơ loãng xương sau 6 tháng trên ISS nếu tập đủ.
⦁ Duy trì 85-90% khối lượng cơ so với trước khi bay.
⦁ Cải thiện tâm lý: Tập luyện giúp giảm căng thẳng, ngủ ngon hơn.
⦁ Tăng khả năng thích nghi khi trở về Trái Đất: Phi hành gia hồi phục vận động trong 2-3 tháng thay vì 6-12 tháng.
8.So sánh thể thao ngoài không gian và trên Trái Đất
| Yếu tố | Trái Đất | Ngoài không gian |
| Lực cản | Trọng lực tự nhiên | Lực nhân tạo từ máy móc |
| Tác động lên xương | Có lợi do va chạm | Không, cần bài tập chuyên sâu |
| Calo tiêu thụ | Thấp hơn 15-20% | Cao hơn do phải chống đẩy lực cản |
| Thời gian tập | 30-60 phút/ngày | 90-120 phút/ngày |
Tương lai của thể thao ngoài Trái Đất
Các công ty vũ trụ như SpaceX và Blue Origin đang nghiên cứu thiết bị tập luyện cho sứ mệnh Sao Hỏa. Dự đoán đến năm 2040, chúng ta sẽ thấy:
⦁ Môn thể thao đa trọng lực: Kết hợp điều kiện trọng trường khác nhau giữa các hành tinh.
⦁ Giải đấu liên hành tinh: Thi đấu bóng rổ trên Mặt Trăng (trọng lực bằng 1/6 Trái Đất) hoặc marathon trên Sao Hỏa.
⦁ Thiết bị tập AI: Máy móc tự động điều chỉnh bài tập dựa trên sức khỏe từng phi hành gia.
Kết luận: Thể thao – “Chìa khóa vàng” cho sức khỏe phi hành gia
Thể thao không chỉ giúp các nhà du hành vũ trụ sống sót mà còn mở ra kỷ nguyên mới cho hoạt động con người ngoài Trái Đất. Từ những bài tập đơn giản như chạy bộ đến ý tưởng Thế vận hội liên hành tinh, thể thao đang trở thành cầu nối giữa khoa học và đời sống. Khi công nghệ phát triển, việc tập luyện sẽ trở nên thú vị hơn, biến không gian thành “phòng gym” của nhân loại trong tương lai.
